O Caramecheiro de Ribeira, un lugar onde abundan os caramuxos?

O caramuxo é un molusco gasterópodo mariño de pequeno tamaño que vive nas zonas rochosas da costa de Galicia. Malia ser caramuxo a palabra con maior uso e recoñecemento no galego común, presenta outras dúas variantes dialectais importantes, mincha e bígaro, tal e como documentou Francisco Fernández Rei no artigo “No mar todo se move: áreas léxicas na nomenclatura da fauna marítima da Gallaecia”. A elas, cómpre engadirmos outros nomes máis localizados e menos coñecidos, como cuco, meiga, freiriña e caramecha.

É precisamente esta último termo, caramecha, a palabra que está detrás da orixe dun dos topónimos de Ribeira, Caramecheiro, que está a indicar que no lugar hai abundancia de caramechas, un significado que lle achega o sufixo derivativo -eiro.

Porén, onde noutra parte da nosa xeografía este Caramecheiro sería un lugar onde abundan os caramuxos, cómpre repararmos que, no concello de Ribeira e en boa parte do Barbanza, unha caramecha ten un outro significado: caracol de terra, nomeadamente o caracol das dunas. Así é como aparece no Tesouro Informatizado da Lingua Galega  e así é como se recolle na fala habitual da zona. De feito, nesta área dialectal, coexisten as dúas formas, caramuxo e caramecha, para indicaren os “caracois de mar” e os “caracois de terra” respectivamente.

Caramecha e Caramacheiro son, por tanto, boa mostra da riqueza léxica do galego e da importancia de termos presente as variedades dialectais léxicas no estudo da nosa toponimia.