Os topónimos O Xurés e Gerês son, respectivamente, os nomes galego e portugués dun extenso parque natural situado na raia seca que divide Galicia e Portugal, no territorio da Limia Baixa ourensá. En portugués tamén se usa con artigo, como demostra o topónimo Caldas do Gerês, pero a tradición portuguesa adoita omitir os artigos na rotulación viaria e nos nomenclátores.
Segundo indica Gonzalo Navaza (2004, 155-159), a documentación medieval permite descubrir que o artigo masculino actual é o resultado dunha deglutinación ou aférese dunha vogal velar inicial: sub alpes Ugeres (ano 1074), subtus monte Ugeres (1096), rio Caldo subtus Ogeres (1100) etc. Este é o mesmo topónimo que figura con distintas variantes como nome dunha mansio no itinerario de Antonino: Aquis Oreginis, Aquis Originis, Aquis Ocerensis...
Respecto da etimoloxía, a documentación avala a interpretación de Edelmiro Bascuas (2002:239), quen propuxo un étimo *UGERENSE (s) para este topónimo, derivado dunha raíz hidronímica paleoeuropea *UG-. Por tanto, este topónimo fai referencia ás abundantes augas que nacen e baixan por entre as pedras das corgas desta serra.
Detrás de cada un dos máis de 40.000 topónimos que forman parte do noso Nomenclátor, existe unha motivación e unha razón de ser…
É ben difícil escoitar a palabra Camariñas sen deixarse levar e recitar os versos que compoñen unha das cantigas máis afamadas…