As curiosas hipóteses etimolóxicas arredor de Melide

Polas terras de Melide contan que antigamente houbo neste punto unha gran batalla. Mentres loitaban, un dos xefes dos exércitos mandou que mil homes adiantasen a súa posición para tomaren o forte do seu opoñente. E mandounos ao berro de “Mil, ide!”.

Esta graciosa lenda que aínda se pode escoitar polas terras de Melide só é unha das moitas historias que se contan arredor do nome da vila. Murguía faino proceder do bravo soldado Milhert; Cabeza Quiles recolle a hipótese do caudillo mahometano Abdalá ben Melik, que libraría unha batalla en 812 á beira do río Furelos; e Álvarez Carballido fala dunha suposta fundación da vila duns xemelgos monocigóticos, en latín MELLITIUS.

Malia estar errada, a tese de Carballido non está desencamiñada: a hipótese máis posible, defendida por Martínez Salazar, Joseph Piel ou Taboada Roca, fai derivar Melide, do nome de persoa MELLITUS, formado sobre unha base latina MEL MELLIS, “mel” mais o sufixo onomástico -ITUS. Estariamos, por tanto, ante un xenitivo de posesión *(villa) Melliti, isto é, a Vila de Mellitus, pero non de xemelgos.

Esta teoría, e outras, aparecen recollidas na obra Toponimia do Concello de Melide, obra de Joaquim Vázquez Rodríguez.