O Eo, o río que deixou dous topónimos diferentes en Ribadeo

O Eo é un dos ríos máis relevantes do país, non só por figurar entre os máis longos senón polo simbolismo de actuar como fronteira natural polo leste coas terras de Asturies. A súa importancia fica tamén resaltada ao lle dar nome a unha fonte (Fonteo), unha ría e un concello, Ribadeo, onde ademais quixo deixar outro topónimo a partir da súa raíz.

Ribadeo, como moitos outros, é un topónimo transparente na súa forma: o substantivo "riba", a preposición "de" e nome do río "Eo". A palabra latina RIPA, “ribeira, costa” dá en galego común e en toponimia a voz riba, coa sonorización clásica do -p- intervocálico latino en -b-. Os derivados desta palabra na toponimia son moi comúns e dánse en case toda a xeografía baixo as formas Riba, Ribas, etc.

O nome Eo, en cambio, non é tan transparente, como adoita acontecer con aquelas palabras con étimos afastados no tempo. Malia existir controversia canto á procedencia, hai unanimidade á hora de afirmar o seu carácter prelatino. A hipótese que conta con máis suceso na actualidade é de Edelmiro Bascuas, que na obra Estudios de hidronimia paleoeuropea gallega apuntou ao étimo *oiw-upe, con significado hidrónimo, como a probable fonte do Eo. A partir dese étimo chegaríamos ás formas medievais Euve, Euue ou o Iube que atopamos no manuscrito orixinal máis antigo da península Ibérica, a doazón que o rei Silo fai o 23 de agosto de 775 a cinco frades para construíren unha igrexa inter Iube (Eo) et Masoma (Masma).

Deste Euve sairía, por tanto, o Eo mais tamén os diferentes Ove que encontramos na freguesía ribadense de San Xoán de Ove (O Chao de Ove, O Río de Ove e As Travesas de Ove).

O Eo é, pois, un río tan vizoso que ata nos deixou dous topónimos a partir da súa raíz.